နေမာ တႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ
ေဂါစၧက နယူပေဒသ - ေဟတုေဂါစၧက
ဤေဟတုေဂါစၧက၌ ပရမတၳတရားအားလံုးကုိ -
၁။ ပထမဒုက္၌ ဟိတ္မည္ေသာတရားႏွင့္ မမည္ေသာတရား၊
၂။ ဒုတိယဒုက္၌ သမၸယုတ္ဟိတ္ရွိေသာတရားႏွင့္ မရွိေသာတရား၊
၃။ တတိယပုဒ္၌ ဟိတ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာတရားႏွင့္ မယွဥ္ေသာတရား - ဟု ႏွစ္မ်ိဳးစီ ခြဲ၍ ေဟာမည္။ မေဟာ
မည့္တရားဟူ၍ မရွိ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤသံုးဒုက္၌ ဒုက္မုတ္မရွိ။
မည့္တရားဟူ၍ မရွိ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤသံုးဒုက္၌ ဒုက္မုတ္မရွိ။
၄။ စတုတၳဒုက္၌ သမၸယုတ္ဟိတ္ရွိေသာတရားကုိသာလွ်င္ ဟိတ္မည္ေသာတရားႏွင့္ မမည္ေသာတရား
-ဟု ႏွစ္မ်ိဳးခြဲ၍ ေဟာမည္။ သမၸယုတ္ဟိတ္မရွိေသာတရားကုိ မေဟာ၍ ဒုက္မုတ္ထုတ္ရသည္။
-ဟု ႏွစ္မ်ိဳးခြဲ၍ ေဟာမည္။ သမၸယုတ္ဟိတ္မရွိေသာတရားကုိ မေဟာ၍ ဒုက္မုတ္ထုတ္ရသည္။
၅။ ပဥၥမဒုက္မ်ား၌ ဟိတ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာတရားကုိသာလွ်င္ ဟိတ္မည္ေသာတရားႏွင့္ မမည္ေသာတရား -ဟု ႏွစ္မ်ိဳဳးခြဲ၍ ေဟာမည္။ ဟိတ္ႏွင့္မယွဥ္ေသာတရားကုိ မေဟာ၍ ဒုက္မုတ္ထုတ္ရသည္။
၆။ ဆ႒ဒုက္၌ ဟိတ္မမည္ေသာတရားကုိသာလွ်င္ သမၸယုတ္ရွိေသာတရားႏွင့္ မရွိေသာတရား - ဟု ႏွစ္မ်ိဳးခြဲ၍ ေဟာမည္။ ဟိတ္မည္ေသာတရားကုိကား မေဟာ၍ ဒုက္မုတ္ထုတ္ရသည္။
တရားရွာပံု (သုိ႔) ၾကည့္ပံု
ေဟတုသဂၤဟအသြားကုိ ၾကည့္၍ -
၁။ ဟိတ္မည္ေသာတရားတုိ႔မွာ ``ေလာ, ေဒါ, ေမာဟာ၊ ဤသံုးျဖာ၊ 'အ'ႏွင့္ ယွဥ္စပ္၊ ဟိတ္ေျခာက္မွတ္''
ဟူေသာနိယံႏွင့္ အညီ ဟိတ္ေျခာက္ပါးျဖစ္၍ ၾကြင္းေသား စိတ္, ေစတသိက္, ႐ုပ္, နိဗၺာန္တုိ႔သည္ ဟိတ္မမည္ေသာတရားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ဟူေသာနိယံႏွင့္ အညီ ဟိတ္ေျခာက္ပါးျဖစ္၍ ၾကြင္းေသား စိတ္, ေစတသိက္, ႐ုပ္, နိဗၺာန္တုိ႔သည္ ဟိတ္မမည္ေသာတရားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ဟိတ္ေျခာက္ပါး သစၥာဖြဲ႕ပံု
ဟိတ္ေျခာက္ပါးကုိ ေလာကီ, ေလာကုတၱရာ ႏွစ္မ်ိဳးခြဲ၍ ေလာကီဟိတ္တုိ႔တြင္ ေလာကီသဟိတ္စိတ္
ေျခာက္ဆယ့္သံုးခု၌ရွိေသာ ေလာဘၾကဥ္ေသာ ဟိတ္ငါးပါးကုိ ဒုကၡသစၥာ၊ ေလာဘကုိ သမုဒယသစၥာ
ဖြဲ႕ရသည္။
ေျခာက္ဆယ့္သံုးခု၌ရွိေသာ ေလာဘၾကဥ္ေသာ ဟိတ္ငါးပါးကုိ ဒုကၡသစၥာ၊ ေလာဘကုိ သမုဒယသစၥာ
ဖြဲ႕ရသည္။
ေလာကုတၱရာဟိတ္တုိ႔တြင္ မဂ္စိတ္ေလးခု၌ရွိေသာ အေမာဟကုိ မဂၢသစၥာ၊ ၾကြင္းေသာ အေလာဘ
ႏွင့္ အေဒါသကုိ သစၥာ၀ိမုတ္၊ ဖုိလ္စိတ္ေလးခု၌ရွိေသာ ဟိတ္သံုးပါးလံုးလည္း သစၥာ၀ိမုတ္ထုတ္ရသည္။
ႏွင့္ အေဒါသကုိ သစၥာ၀ိမုတ္၊ ဖုိလ္စိတ္ေလးခု၌ရွိေသာ ဟိတ္သံုးပါးလံုးလည္း သစၥာ၀ိမုတ္ထုတ္ရသည္။
၂။ သမၸယုတ္ဟိတ္ရွိေသာတရားတုိ႔မွာ ''ေသသာနိ သဗၺာနိပိ ဧကသတၱတိစိတၱာနိ သေဟတုကာေန၀''
ဟူေသာပါဠိႏွင့္အညီ သဟိတ္စိတ္ဧကသတၱတိတုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ ၎စိတ္ကုိ ေစတသိက္ယွဥ္ေသာ္ ေမာဟ-
မူေဒြ၌ ေမာဟၾကဥ္ေသာ ေစတသိက္ေဒြပညာသျဖစ္ပါသည္။
ဟူေသာပါဠိႏွင့္အညီ သဟိတ္စိတ္ဧကသတၱတိတုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ ၎စိတ္ကုိ ေစတသိက္ယွဥ္ေသာ္ ေမာဟ-
မူေဒြ၌ ေမာဟၾကဥ္ေသာ ေစတသိက္ေဒြပညာသျဖစ္ပါသည္။
ေမာဟမူေဒြ၍ ေမာဟမွာ ယွဥ္ေဖာ္ယွဥ္ဖက္ သမၸယုတ္ဟိတ္မရွိေသာေၾကာင့္ ၾကဥ္ရသည္။
သမၸယုတ္ဟိတ္ မရွိေသာတရားတုိ႔မွာ "တတၳ ပဥၥဒြါရာ၀ဇၹန" စေသာ ပါဠိႏွင့္အညီ အဟိတ္စိတ္ အ႒ာ-
ရသ, ဆႏၵၾကဥ္ေသာ အညသမာန္းေစတသိက္ ဒြါဒသ, ႐ုပ္အ႒၀ီသ, နိဗၺာန္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
ရသ, ဆႏၵၾကဥ္ေသာ အညသမာန္းေစတသိက္ ဒြါဒသ, ႐ုပ္အ႒၀ီသ, နိဗၺာန္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
၃။ ဟိတ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာတရားႏွင့္ မယွဥ္ေသာတရားတုိ႔မွာ ဟိတ္ရွိေသာတရား, မရွိေသာတရားတုိ႔ႏွင့္
အတူတူပင္ျဖစ္သည္။
အတူတူပင္ျဖစ္သည္။
၄။ စတုတၳဒုက္မ်ား၌ ဒုက္၏အမည္တြင္ ပါ၀င္ေသာ ဒုတိယပုဒ္ကုိ ၾကည့္၍ ေဟာမည့္တရားကုိ ရွာရသည္။ ပထမပုဒ္ကုိ ၾကည့္၍ ေဟာနည္းကုိ ရွာရသည္။ ဤသည္မွာ ေဂါစၧကတုိ႔၏ သေဘာသြားျဖစ္သည္။
ဥပမာ = စတုတၳဒုက္၏ ဒုက္အမည္မွာ "ေဟတု+သေဟတုက"ဒုက္ျဖစ္သည္။ ထုိတြင္ ဒုတိယပုဒ္မွာ
"သေဟတုက" ျဖစ္သည္။ "သမၸယုတ္ဟိတ္ရွိေသာ"ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဤဒုက္၌ "သမၸယုတ္-
ဟိတ္ရွိေသာတရား"မ်ားကုိသာ ေဟာမည္-ဟု သိရသည္။
"သေဟတုက" ျဖစ္သည္။ "သမၸယုတ္ဟိတ္ရွိေသာ"ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဤဒုက္၌ "သမၸယုတ္-
ဟိတ္ရွိေသာတရား"မ်ားကုိသာ ေဟာမည္-ဟု သိရသည္။
ဒုတိယပုဒ္မွာ "ေဟတု" ျဖစ္သည္။ "ဟိတ္မည္ေသာ"ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဤဒုက္၌ " ဟိတ္မည္ေသာတရား, ဟိတ္မမည္ေသာတရား" ဟု ႏွစ္ပုိင္းခြဲ၍ ေဟာမည္-ဟု သိရသည္။
သမၸယုတ္ဟိတ္မရွိေသာတရားမ်ားကုိကား မေဟာ၍ ဒုက္မုတ္ထုတ္ရသည္။
၅။ ပဥၥမဒုက္၌လည္း စတုတၳဒုက္နည္းတူ ရွာရသည္။ ဤ၌ ပဥၥမဒုက္၏ အမည္မွာ "ေဟတု+ေဟတုသမၸယုတၱ" ဒုက္ျဖစ္သည္။ ထုိတြင္ ဒုတိယပုဒ္မွာ "ေဟတုသမၸယုတၱ"ျဖစ္သည္။ ''ဟိတ္ႏွင့္
ယွဥ္ေသာ"ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဤဒုက္၌ ဟိတ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာတရားမ်ားကုိသာ ေဟာမည္။
ယွဥ္ေသာ"ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဤဒုက္၌ ဟိတ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာတရားမ်ားကုိသာ ေဟာမည္။
No comments:
Post a Comment